Co roku 31. maja obchodzimy Światowy Dzień bez Papierosa. Święto stanowi okazję do zwrócenia uwagi całego świata na powszechność nałogu palenia papierosów i jego negatywne skutki zdrowotne.
Dzień ma równie zachęcić do 24-godzinnego okresu abstynencji od wszystkich form konsumpcji tytoniu na całym świecie.
Światowy Dzień bez Papierosa został ustanowiony przez WHO w 1987 roku ze względu na rosnącą liczbę osób uzależnionych i pacjentów ze schorzeniami wywoływanymi przez palenie papierosów.
Skutki palenia u młodych ludzi, w tym nastolatków.
Nie ograniczają się one jedynie do znacznie większego ryzyka uzależniania od nikotyny niż
w innej grupie wiekowej. Młode osoby są bardziej narażone na objawy ze strony układu nerwowego: zmiany nastroju, problemy ze snem, pogorszenie pamięci i problemy z nauką.
Paląca młodzież częściej choruje na infekcje układu oddechowego i ma gorszą wydolność fizyczną. Nałóg powoduje też zaburzenia w układzie hormonalnym, co ma istotne znaczenie w okresie dojrzewania.
Choroby – Papierosów nie można palić „bezkarnie”.
Jak dowiodły liczne badania, istnieje związek przyczynowo-skutkowy między opisywanym nałogiem a rozwojem rozmaitych chorób. Palacze częściej zapadają na: nowotwory jamy ustnej, gardła, krtani, płuc oraz innych narządów, choroby układu krążenia, udary, choroby układu oddechowego (np. przewlekłą chorobę obturacyjną płuc), chorobę Crohna, osteoporozę, chorobę Alzheimera, a także nowotwory szyjki macicy, trzustki i nerki.
Zakazy palenia Zakazy palenia w miejscach publicznych i wszelkich miejscach, w których mogą przebywać osoby narażone na bierne palenie, stają się coraz popularniejsze.
Obowiązują m. in. w Australii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech, Francji. W Polsce obowiązuje zakaz palenia w lokalach gastronomicznych i rozrywkowych, zakładach pracy oraz innych pomieszczeniach użytku publicznego, ogólnodostępnych miejscach przeznaczonych do wypoczynku i zabawy dzieci, na przystankach komunikacji miejskiej
i w środkach publicznego transportu oraz na dworcach.
Nowe zagrożenia – e-papierosy
Papierosy, cygara, fajki to znane od dziesięcioleci formy spożywania tytoniu. Niedawny wzrost popularności e-papierosów szybko zmienił sposób, w jaki nastolatki wchodzą
w interakcję z wyrobami nikotynowymi. Ryzyko związane ze zdrowiem przy konsumpcji
e-papierosów jest jeszcze nie do końca znane, ale prawdopodobieństwo przypadkowych zatruć nikotyną znacznie wzrosło.
Bezdymny tytoń jest postrzegany jako bezpieczniejszy lub mniej uzależniający niż papierosy, zarówno przez dorosłych, jak i przez nastolatków, co jest – jak wiadomo obecnie – nieprawidłowym rozumowaniem. Te alternatywne produkty dostarczają więcej nikotyny niż papierosy tradycyjne, co zwiększa ryzyko uzależnienia i zatrucia.
Dodatkowo produkty te mają bezpośredni wpływ na jamę ustną, powodując: nieświeży oddech, problemy z zębami, zwiększone ryzyko raka ucha, nosa i gardła (z udziałem warg, języka, policzków i tylnej ściany gardła).
Nikotyna zawarta w dymie tytoniowym i innych produktach, takich jak e-papierosy, powoduje zmiany w układzie sercowo-naczyniowym. U osób w wieku dojrzewania śródbłonek naczyniowy to struktura nadal dynamiczna, która szczególnie jest narażona na stres oksydacyjny związany z paleniem.
Nikotyna przyspiesza znacznie proces miażdżycowy, co może spowodować szybszy rozwój choroby niedokrwiennej serca, a nawet zawał mięśnia sercowego u młodych dorosłych, także w drugiej i trzeciej dekadzie życia. Osoby otyłe są przy tym jeszcze bardziej narażone.
Codzienna praktyka lekarska pokazuje, że u młodych palących osób znamiennie częściej mamy do czynienia z zakażeniem gardła, krtani czy oskrzeli w porównaniu do osób niepalących. Zapalenie oskrzeli u młodzieży palącej może przebiegać gorzej – z tak zwaną nadreaktywnością i zwężeniem dróg oddechowych, powodując przedłużenie wydechu
i duszności, nawet spoczynkowe. Opisywane są przypadki ciężkiej astmy oskrzelowej spowodowanej tylko paleniem tytoniu.
Przewlekłe stosowanie nikotyny powoduje tzw. zmiany epigenetyczne, co przyczynia się do szybszego uzależnienia od innych substancji, takich jak alkohol i narkotyki. Łączenie ze sobą tych używek staje się zabójcze dla zdrowia i bezpośrednio zagraża życiu. Zwiększa także kilkukrotnie ryzyko zachorowania na raka (jednoczesne picie i palenie).
Przyjmowanie nikotyny w okresie dojrzewania zwiększa impulsywność oraz obniża wydajność pamięci i uwagi w perspektywie długoterminowej. Młodzi ludzie przed osiągnięciem dojrzałości są zatem narażeni na gorsze wyniki w nauce przy tym samym nakładzie pracy intelektualnej, co ich niepalący rówieśnicy.
Dobrze poznane są natomiast skutki przewlekłego palenia na układ hormonalny. Przewlekle stosowana nikotyna powoduje: niedobór męskich hormonów płciowych, upośledzenie funkcji prokreacyjnych u mężczyzn, zaburzenia erekcji i gorszą jakość nasienia. Z kolei u dojrzewających dziewcząt wywołuje zaburzenia wydzielania hormonu prolaktyny, co może przekładać się na zaburzenia miesiączkowania i tzw. zespół policystycznych jajników. Wiąże się to z upośledzeniem płodności i obniżeniem jakości życia. Zespołowi towarzyszą bardzo często nieregularne cykle, nadwaga oraz nadmierne owłosienie.
Nie ulegajcie więc iluzji, że palenie jest fajne i modne, że e-papierosy są dużo mniej szkodliwe.
Od Was tylko zależy, czy ulegniecie manipulacji widząc np. atrakcyjnie wyglądające paczki papierosów czy akcesoria z logo firm tytoniowych.
Decyzje mające wpływ na własne zdrowie warto podejmować rozważnie w oparciu
o rzetelną wiedzę – rzetelną tzn. pozyskaną z kilku niezależnych źródeł.
Iwona Adamczewska
Pedagog ZSZ w Ozorkowie
. Zawodnicy stanęli na wysokości zadania, zajmując I miejsce 
w powiecie zgierskim wśród chłopców oraz II miejsce 
wśród dziewcząt.
Radosław Lityński
